نجارکلا لواسان

نَجارکَلا یکی از محله‌های شهر لواسان واقع در بخش لواسانات تهران است که در سمت شرقی رود کُند (رودخانه لوارک) و در مجاورت محله گلندوک که در سمت غرب رودخانه مزبور قرار دارد واقع گردیده‌است.

این محله پیش از تأسیس شهرداری لواسان (در سال ۱۳۴۹) و نیز قبل از تشکیل شهرستان شمیرانات مرکز بخش افجه شهرستان تهران شامل لواسانات، رودبارقصران، سیاهرود و بومهن بود.

لواسان

محله نجارکلا خود از دو محله نجارکلای بالا و نجارکلای پایین تشکیل شده‌است که نجارکلای بالا در شمال بلوار امام خمینی لواسان و نجارکلای پایین در جنوب بلوار امام خمینی لواسان واقع است. وسعت نجارکلای پایین بسیار بیشتر از نجارکلای بالا می‌باشد. نجارکلای پایین خود شامل منطقه سید پیاز لواسان نیز می‌گردد. منطقه سید پیاز مشرف به سد لتیان و یکی از مناطق کلاً ویلائی شهر لواسان است.

دشت نیمه همواری که شهر لواسان در آن واقع گردیده بعلت وجود کوشک (کاخ) یکی از سرداران آل بویه بنام علی کامهٔ دیلمی در گذشته کوشک دشت نامیده می‌شده است که بدینسان به محله نجارکلا گاهی محله پشت کوشک یا اراضی پشت کوشک نیز گفته می‌شود.

لواسان

نجارکلا که به دو صورت نَجارکَلا (Najar-Kala) و نِجارکَلا (Nejar-Kala) تلفظ می‌شود، کَلا شکل جدید واژه‌ای پهلوی بنام (کلا؛ یا کلات) به معنای قلعه است که قلات و قلعه معرب آنست. چنان‌که مردم بومی لواسان و خصوصاً ساکنین این محله در زبان عامیانه به دو محله نجارکلای بالا و پایین، «قلعه بالا» و «قلعه پایین» می‌گویند. در ریشه واژه نَجار یا نِجار اختلاف نظر وجود دارد برخی نِجار را نام شخصی می‌دانند که صاحب قلعه‌ها یا نگهبان آنها بوده و برخی آن را به همان معنای درودگر (نَجّار) و برخی آن را بر گرفته از کلمه نیزار می‌دانند. همچنین به کشت و زرع اهالی محله سبوکوچک در محله نجارکلا در کتاب خاطرات اعتماد السلطنه که در اکثر سفرهای ناصرالدین شاه وی را همراهی می‌کرد اشاره شده است و این خود نشان از وضعیت محل به صورت منطقه صرفاً کشاورزی و مزروعی (غیر مسکونی) در زمان وی دارد.

بنا بر اسناد و مدارک قدیمی دست‌نویس دوره قاجاریه که حاکی از معاملات بین مالکین اراضی (نجارکلای پایین و سید پیاز) و خریداران دارد اولین شخصی که در این محل بنای مسکونی احداث و آن را به‌آبادی به همراه باغستانهایی تبدیل نمود حاج عبدالله امامه ای زینلی لواسانی بود که پس از وی کربلایی محمدصالح فرسیابی (افراسیابی) امامه‌ای و حاج یدالله کیانی مبادرت به سکونت نمودند و در طول سالیان بعد خانواده‌های خالقی، مومجی، فتاحی، ریشی و غیره به مرور زمان بومیان محل را تشکیل دادند که نوادگانشان امروزه معتمدین محله نجارکلا بحساب می‌آیند.